روان پریشی گروهی از اختلالات روانی است که ویژگی اصلی آن از دست دادن درک واقعیت است. افرادی که دچار روانپریشی میشوند دچار توهمات، هذیانها و افکار یا رفتارهای نادرست و غیرمنطقی میشوند. از شناختهشدهترین اختلالات روانی اسکیزوفرنی است که به طور معمول در اوایل بزرگسالی ظهور میکند. مغز انسان از شگفتیهای بسیاری تشکیل شده است که به انسان کمک میکند تا واقعیت را از خیال تشخیص دهند. برخی افراد میان واقعیت و تخیل نمیتوانند تفاوتی قائل شوند و در تفسیر واقعیت دچار مشکل هستند که به این افراد روانپریش میگویند.
روان پریشی چیست؟
در روان پریشی که یک اختلال جدی روانی است مغز فرد تحت تاثیر قرار میگیرد. در روانپریشی که به معنای یک وضعیت روانی غیرطبیعی است که در آن فرد مبتلا واقعیت و خیال را نمیتواند از یکدیگر تشخیص دهد. بارزترین نشانه روانپریشی هذیانگویی و داشتن توهم است.
در روانپریشی رابطه فرد با واقعیت دچار مشکل میشود و فرد توهمات خود را باور میکند. توهم در افراد روانپریش به دو صورت دیداری و شنیداری است، که فرد در توهمات شنیداری خودش ممکن است صداهای مختلف مانند حرفزدن، خندیدن و یا فریاد زدن را در گوش خودش احساس کند. در توهم دیداری نیز فرد روانپریش چهرهها و افرادی را میبیند که واقعیت ندارند.
انواع اختلالات روان پریشی شامل چه مواردی میشود؟
روانپریشی از اختلالاتی است که انواع مختلفی دارد. در ادامه برخی از انواع اختلالات روانپریشی را معرفی میکنیم.
اختلال اسکیزوفرنی
اختلال اسکیزوفرنی یک بیماری مزمن مغزی است که بر روی تفکر، احساسات و رفتار فرد تاثیر میگذارد. این افراد دچار توهم، هذیان، گفتار آشفته، رفتار غیرمنظم و از دست دادن علاقه را تجربه میکنند.
اختلال دوقطبی
در اختلال دوقطبی فرد دچار نوسانات خلقی شدید میشود. افرادی که مبتلا به اختلال دوقطبی هستند دورههای شیدایی و افسردگی را در زندگی خود تجربه میکنند.
اختلال پارانوئید
اختلال پارانوئید یک اختلال روانپریشی است که با هذیانهای آزاردهنده همراه هست. در افرادی که مبتلا به اختلال پارانوئید هستند ممکن است فرد معتقد باشد که مورد آزار و اذیت قرار گرفته یا فردی او را تعقیب کرده و توطئهچینی کرده است. این افراد ممکن است حسادت، سوء ظن و خشم را تجربه کنند.
اختلال مبدل
این اختلال یک اختلال روانپریشی است که با هویت و حافظه ناپایدار مشخص میشود. افرادی که مبتلا به این اختلال هستند ممکن است هویتهای متعددی داشته باشند و ممکن است حافظه آنها از گذشته مبهم باشد یا از بین رفته باشد.
اختلال روان پریشی مختصر
در اختلال روانپریشی مختصر افراد مبتلا یک دوره کوتاه و ناگهانی رفتار روانپریشی را دارند که در پاسخ به یک رویداد استرسزا مانند مرگ افراد خانواده بوجود میآید.
روان پریشی با مصرف مواد مخدر یا الکل
در اثر مصرف الکل و یا مواد مخدر در فرد وضعیتی بوجود میآید که در آن دچار توهم و یا هذیان میشود.
روان پریشی ارگانی
یک نوع از روان پریشی پسیکوز است که ناشی از آسیب رسیدن به سایر اندامها که به آن روانپریشی ارگانی گفته میشود. بروز سکته مغزی، عفونت، انواع جراحات و یا مشکلات مشابه میتواند موجب بروز این اختلال شود.
روان پریشی پسا زایمان
در برخی از بانوان پس از زایمان ممکن است علائم سایکوز بوجود آید. در هفتههای پس از زایمان ممکن است فرد دچار روانپریشی بعد از زایمان شود. افراد به طور معمول در این اختلال افسردگی، شیدایی و برخی نشانههای روانپریشی را از خود بروز میدهند. در این افراد خلقوخوی فرد بسیار متغیر است و دچار بیقراری میشود. مشکل در خوابیدن و عدم داشتن تمرکز یکی دیگر از نشانههای این اختلال است.
افسردگی شدید
اگر فردی مبتلا به افسردگی شدید باشد ممکن است علائم روانپریشی را از خود بروز دهد. در افسردگی شدید فرد تغییرات شدید خلقوخو را در بسیاری از موارد ممکن است بروز دهند که با روانپریشی ممکن است اشتباه گرفته شود.
روان پریشی در اختلال دوقطبی
بروز اختلال دوقطبی همراه با سایکوز یک اختلال روانپریشی است که در این حالت سلامت روان فرد دچار مشکل میشود و بر خلقوخوی فرد تاثیر میگذارد. فردی که مبتلا به اختلال دوقطبی است ممکن است دورههایی از خلقوخوی پایین (افسردگی) و خلقوخوی بالا (شیدایی) را تجربه کند. علائم روانپریشی ممکن است در طول دورههای شیدایی رخ دهد و فرد ترکیبی از توهم و هذیان را تجربه کند.
اختلال هذیانی
اختلال هذیانی یکیدیگر از حالتهای بیماری روانی است. در این حالت فرد دچار یک هذیان (یک باور نادرست و ثابت) است. در اختلال هذیان یک موقعیت واقعی در زندگی فرد است که میتواند درست باشد، اما درست نیست و در زندگی خود فرد وجود ندارد. از هذیانهایی که این افراد میتوانند داشته باشند که واقعی نیست، به تحت تعقیب بودن یا نقشه کشیدن برای دیگران یا تفکر غیرواقعی ابتلا به یک بیماری است. به طور مثال فرد مبتلا به این بیماری ممکن است فکر کند فردی در حال دنبال کردن اوست و یا اینکه به یک بیماری صعبالعلاج مبتلا است. در این اختلال ذهنی هذیان ممکن است 1 ماه به طول انجامد.
اختلال اسکیزوافکتیو
یکیدیگر از حالات روان پریشی اختلال اسکیزوافکتیو است که در آن فرد هم علائم اسکیزوفرنی و هم اختلالات خلقی مانند افسردگی یا اختلال دوقطبی را تجربه میکند. این اختلال بیشتر بدلیل ویژگیهای متفاوت خلقوخو مانند افسردگی شدید یا اختلال دوقطبی بوجود میآید. این بیماری میتواند موجب ایجاد توهم، پارانویا و هذیان شود. از عوامل ایجاد این بیماری ژنتیک و تغییرات شیمیایی میتواند باشد.
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به اختلالات روان پریشی قرار دارند؟
در برخی افراد احتمال ابتلا به روان پریشی بیشتر از سایرین است. به عنوان مثال افرادی که استرسهای زیادی را تجربه میکنند یا سابقه بیماری افسردگی را دارند احتمال ابتلای به سایکوسیس را را افزایش میدهد. در موارد زیر احتمال ابتلا به اختلالات روان پریشی بیشتر است.
- بیماری آلزایمر و انواع دیگر زوال عقل
- شرایط مرتبط با مشکلات هورمونی مانند بیماری آدیسون و بیماری کوشینگ
- کسانی که غده تیروئید بیش از حد فعال دارند یا به اندازه کافی فعال نیست.
- عفونتهای مغزی یا نخاعی
- بیماری لوپوس
- بیماری لایم
- اسکلروز چندگانه
- زایمان
- سکته مغزی و سایر شرایط عصبی مرتبط با مغز
- کمبود ویتامین B1 و B12
- کسانی که سوءمصرف الکل یا داروهای تجویزی دارند.
- کسانی که سابقه صدمات شدید مغزی مانند ضربه مغزی دارند.
- کسانی که سطح بالایی از استرس و اضطراب را تجربه میکنند.
نتیجه گیری
روان پریشی شامل بیماریهای مختلفی میشود که دلایل ابتلا به آن متفاوت است. سوء مصرف الکل و مواد مخدر و تجربه زیاد استرس در طول زندگی میتواند از دلایلی باشد که موجب ابتلا به اختلالات روان پریشی شود.
بدون دیدگاه